Ks. Marek Dziewiecki o wychowaniu. Nauczyciel ma być przede wszystkim wychowawcą

W kwe­stii deba­ty o kształt szkol­nic­twa pol­skie­go war­to posłu­chać gło­su Kościo­ła i takie­go auto­ry­te­tu jak ks. Dzie­wiec­ki. Nauczy­ciel ma być przede wszyst­kim wychowawcą.
Cele wycho­wa­nia

Czy wycho­wa­nie może być spontaniczne?

Kom­pe­ten­cje

Toż­sa­mość nauczy­ciel­ska po co?

Dro­dzy poda­ro­wu­ję Wam bar­dzo już wysłu­żo­ną kon­fe­ren­cję napi­sa­ną do potrzeb misji ludowej(ewangelizacyjnej) w 2001 roku któ­rą pro­wa­dzi­łem razem z Ks. Andrzej S  CPPS i ks. Mar­ci­nem R CPPS. Była gło­szo­na w wie­lu para­fiach i miej­scach w całej Pol­sce. Na obec­ną chwi­lę powin­na być jesz­cze uzu­peł­nio­na o zja­wi­sko nie­sa­mo­wi­te­go wpły­wy wycho­waw­cze­go mediów, któ­re jak­by odbie­ra­ją wła­dzę for­ma­cyj­ną  rodzi­nie  szko­le, czy Kościołowi.

Myślę, że w obec­nej sytu­acji, któ­rej znaj­du­je się edu­ka­cja pol­ska i nauczy­cie­le war­to doce­nić pra­cę nauczy­cie­la w sen­sie jego wyna­gro­dze­nia, ale rów­no­cze­śnie przy­po­mnieć o jego toż­sa­mo­ści i celach do któ­rych został powo­ła­ny. Czło­wiek to nie tyl­ko inte­lekt i cia­ło, lecz tak­że sfe­ra ducho­wa, któ­ra ma być for­mo­wa­na. I to jest praw­da o czło­wie­ku. Pomi­ja­jąc, czy umniej­sza­jąc któ­rąś z tych sfer ludz­kich nie żyje­my w praw­dzie o czło­wie­ku i nie for­mu­je­my go wła­ści­wie, do praw­dzi­we­go szczę­ścia. Dla­te­go zachę­cam do zapo­zna­nia się z tą konferencją.

Z usza­no­wa­niem  dla wszyst­kich moich nauczy­cie­li i wycho­waw­ców oraz z modlitwą:

Ks. Bogu­sław Wit­kow­ski CPPS

Kon­fe­ren­cja dla nauczycieli.

RODZINA SZKOŁA KOŚCIÓŁ 

Rodzi­ce pierw­szy­mi wychowawcami

„A zatem ci wszy­scy, któ­rzy w spo­łe­czeń­stwie sto­ją na cze­le szkol­nic­twa, nie powin­ni nigdy zapo­mnieć ‚że rodzi­ce zosta­li usta­no­wie­ni przez same­go Boga pierw­szy­mi i głów­ny­mi wycho­waw­ca­mi dzie­ci, i że ich pra­wo jest niezbywalne”.(Jan Paweł II, Adhor­ta­cja Fami­lia­ris Con­sor­tio  40)

„Rodzi­ce, ponie­waż dali życie dzie­ciom, w naj­wyż­szym stop­niu są obo­wią­za­ni do wycho­wa­nia potom­stwa i dla­te­go muszą być uzna­ni za pierw­szych i głów­nych jego wychowawców.”(DWCH 3).

Współ­pra­ca ze szkołą

„Jed­nak­że dopeł­nie­niem praw rodzi­ców jest spo­czy­wa­ją­ca na nich poważ­na powin­ność głę­bo­kie­go zaan­ga­żo­wa­nia się w nawią­za­nie ser­decz­ne­go i czyn­ne­go kon­tak­tu z nauczy­cie­la­mi i kie­row­nic­twem szkoły.”(Jan Paweł II Adhor­ta­cja Tamże…)

Rola Kościo­ła

„Rodzi­na potrze­bu­je rów­nież szcze­gól­nej pomo­cy dusz­pa­ste­rzy , któ­rym nie wol­no zapo­mnieć, że rodzi­ce mają nie­na­ru­szal­ne pra­wo do powie­rze­nia dzie­ci wspól­no­cie kościel­nej”. Tamże..)

TRZY ZADANIA NAUCZYCIELI I WYCHOWAWCÓW

1. Służ­ba Prawdzie

„Nauczy­ciel, bez wzglę­du na oko­licz­no­ści, ma obo­wią­zek gło­sze­nia i bro­nie­nia praw­dy w nauce.”(Kodeks Ety­ki Nauczycielskiej…s. 17.)

„Nauczy­ciel zapo­zna­ją­cy się z naj­now­szy­mi osią­gnię­cia­mi w nauce powi­nien odno­sić się do nich z umia­rem, kry­ty­cy­zmem oraz odpo­wie­dzial­no­ścią, wpro­wa­dza­jąc do swo­jej pra­cy tyl­ko te inno­wa­cje, któ­re słu­żą reali­za­cji celu, jakim , jest pozy­tyw­ny roz­wój moral­ny, ducho­wy, inte­lek­tu­al­ny i fizycz­ny ucznia oraz stu­den­ta.” (Tam­że…)

„Nauczy­ciel w swo­jej pra­cy nie może być pod­po­rząd­ko­wa­ny obo­wią­zu­ją­cej w pań­stwie ideologii.”(Tamże.,. s. 20)

„Powo­ła­niem każ­de­go uni­wer­sy­te­tu jest służ­ba Praw­dzie: jej odkry­wa­nie i prze­ka­zy­wa­nie innym „(Jezus Chry­stus Wczo­raj ‚dziś i na wie­ki, Prze­mó­wie­nie na spo­tka­niu z oka­zji 600-lecia wydzia­łu teo­lo­gicz­ne­go UJ. s.147.)

„Czło­wiek ma żywą świa­do­mość, iż Praw­da jest poza i „ponad” nim samym. Czło­wiek nie two­rzy Praw­dy, ale ona sama się przed nim odsła­nia, gdy jej szu­ka wytrwa­le. Pozna­nie Praw­dy rodzi jedy­ną w swym rodza­ju ducho­wą radość” (Tam­że…)

„Nie wystar­cza bowiem tro­ska o logicz­ną, for­mal­ną popraw­ność pro­ce­su myśle­nia. Czyn­no­ści umy­słu muszą być koniecz­nie włą­czo­ne w ducho­wy kli­mat nie­zbęd­nych cnót moral­nych , jak szcze­rość .odwa­ga , poko­ra i uczci­wość oraz auten­tycz­na tro­ska o czło­wie­ka . Dzię­ki wraż­li­wo­ści moral­nej zacho­wa­na zosta­je bar­dzo istot­na dla nauki więź pomię­dzy Praw­da a Dobrem. …Rela­ty­wizm etycz­ny oraz posta­wy czy­sto uty­li­tar­ne sta­no­wią zagro­że­nie nie tyl­ko dla nauki, ale wprost dla czło­wie­ka i dla spo­łe­czeń­stwa. (Tamże…s. 148)

2. Wychowanie

„Nauczy­ciel powi­nien sta­no­wić wzór oso­bo­wo­ści pra­wej i szla­chet­nej, wraż­li­wej i odpo­wie­dzial­nej, o posta­wie otwar­tej na dru­gie­go czło­wie­ka.” (Kodeks Ety­ki Nauczycielskiej…zasady ogól­ne nr 1. s.9).

„Nauczy­ciel stoi na sta­ży reali­za­cji chrze­ści­jań­skich war­to­ści moral­nych, uczy i wycho­wu­je wła­sną posta­wą i przykładem”(Tamże…nr 6). Pamię­ta­my, że wykład poucza a przy­kład pociąga.

„Nauczy­ciel wycho­wu­je w sza­cun­ku dla każ­de­go życia ludz­kie­go, we wszyst­kich fazach jego roz­wo­ju, od poczę­cia po natu­ral­ny kres”(Tamże…nr 10).

„Moral­nym obo­wiąz­kiem nauczy­cie­la jest sumien­ne i rze­tel­ne wyko­ny­wa­nie swych zadań dydak­tycz­nych i wychowawczych.”(Tamże…s.l5).

„Nauczy­ciel powi­nien wpro­wa­dzać uczniów we wła­ści­wie poję­ty etos pra­cy -kształ­to­wać zro­zu­mie­nie   jej war­to­ści i zami­ło­wa­nie do niej.”(Tamże…s. 19).

Wycho­wa­nie do bycia czł.

” Wycho­wa­nie zdą­ża do kształ­to­wa­nia oso­by ludz­kiej w kie­run­ku jej celu osta­tecz­ne­go, a rów­no­cze­śnie dla dobra spo­łecz­no­ści, któ­rych czło­wiek jest członkiem…do har­mo­nij­ne­go roz­wi­ja­nia wro­dzo­nych wła­ści­wo­ści fizycz­nych , moral­nych i inte­lek­tu­al­nych , do zdo­by­wa­nia stop­nio­wo coraz dosko­nal­sze­go zmy­słu odpo­wie­dzial­no­ści… i osią­ga­niu praw­dzi­wej wol­no­ści”(DWCH 1)

Cel wycho­wa­nia wg Piu­sa XI w ency­kil­ce Diy­ini illius Magi­stri Praw­da że czł. jest grzeszny

„Celem wycho­wa­nia chrze­ści­jań­skie­go jest współ­dzia­ła­nie czł. z łaską nad uro­bie­niem dosko­na­łe­go chrze­ści­ja­ni­na… naśla­du­ją­ce­go Chry­stu­sa i żyją­ce­go Jego mocą sakra­men­tal­ną. Praw­da o grze­chu pier­wo­rod­nym uza­sad­nia bli­żej ten cel, wska­zu­jąc na ist­nie­ją­ce roz­dar­cie w natu­rze ludz­kiej, skłó­ce­nie jej _A namięt­no­ści, osła­bie­nie rozu­mu i skłon­ność do złe­go. Laska wiec Chry­stu­sa leczy zra­nio­ną natu­rę czło­wie­ka , a koniecz­na z nią współ­pra­ca uświę­ca i udo­sko­na­la czło­wie­ka…”(II Synod Ple­nar­ny…s.211).

3.Praca nad sobą

„Powin­no­ścią moral­ną nauczy­cie­la jest sta­łe pod­no­sze­nie swych kwa­li­fi­ka­cji zawo­do­wych.”(Kodeks Ety­ki…s. 10).

11 Pol­ski Synod Ple­nar­ny w doku­men­cie robo­czym o wycho­wa­niu we współ­cze­snej sytu­acji Kościo­ła ( s.212-213 ) mówi o źró­dłach wycho­wa­nia chrze­ści­jań­skie­go. Są nimi: Pismo św. i Tra­dy­cja Kościoła,

Urząd Nauczy­ciel­ski Kościo­ła, któ­ry słu­ży sło­wu Bożemu.

Litur­gia Kościo­ła, któ­ra jest spo­tka­niem z żywym Chrystusem

For­ma­cja Apo­stol­ska życie po chrze­ści­jań­sku wg Sło­wa Bożego.

Do tych źró­deł wycho­wa­nia win­ni się­gać nauczy­cie­le , „napeł­niać się nimi „i

przyj­mo­wać we wła­sne życie. Przy­kład życia po chrze­ści­jań­sku , czer­pa­nie z

Litur­gii i życie wg Sło­wa Boże­go to naj­lep­szy model wycho­waw­czy dla dzie­ci i

stu­den­tów.

Jan Paweł II pod­czas spo­tka­nia na UJ 8.06,97 mówił o takich wzo­rach nauczy­cie­li jak Jan z Kęt, Sta­ni­sław Kazi­mier­czyk, Szy­mon z Lip­ni­cy, Lady­sław z Giel­nio­wa, i inni… Jest tak­że gro­no licz­nych pro­fe­so­rów uczą­cych Papie­ża, któ­rzy ubo­ga­ca­li go wiel­ko­ścią swe­go ducha: Sta­ni­sław Pigoń, Ste­fan -f Kołacz­kow­ski, Kazi­mierz Wyka, Kazi­mierz Nie­tsch, Zenon Klemensiewicz.

Oprócz pra­cy nad pod­no­sze­niem swych kwa­li­fi­ka­cji zawo­do­wych , rów­no­le­gle musi iść pra­ca nad ura­bia­niem ducha nauczyciela.

Wycho­wy­wać do Chry­stu­sa ( na wzór Chry­stu­sa) Patrzy­my na dzi­siej­sze czy­ta­nia litur­gicz­ne. Ef 4,11

On tj. Bóg usta­no­wił Was nauczy­cie­la­mi, a więc powo­łał. PO CO? ” dla przy­spo­so­bie­nia świę­tych … celem budo­wa­nia Cia­ła Chrystusowego”(Ef 4,12)” aż doj­dzie­my do peł­ne­go pozna­nia Syna Boże­go, do czło­wie­ka dosko­na­łe­go , do mia­ry wiel­ko­ści wg peł­ni Chrystusa”(Ef 4,13) Chciał­bym zaak­cen­to­wać dwa życze­nia św. Paw­ła: „Aż doj­dzie­my do czło­wie­ka dosko­na­łe go…” W wycho­wa­niu pro­wa­dzić każ­de­go jak się da do roz­wo­ju pod każ­dym wzglę­dem , „celem budo­wa­nia Cia­ła Chry­stu­so­we­go” tzn. budo­wa­nia spo­łecz­no­ści, naro­du , rodzi­ny> raca nad wycho­wa­niem ma wymiar spo­łecz­ny.( J 14,3-11).

„Zna­cie dro­gę dokąd Ja idę?”. Zna­cie meto­dę Jezu­sa cel do szczę­ścia, klucz do Praw­dy i Życia? , „Ja jestem dro­gą i Praw­dą i Życiem. Nikt nie przy­cho­dzi do Ojca ina­czej jak tyl­ko prze­ze Mnie”. Jaka jest DROGA JEZUSA? JEGO DROGA TO MIŁOŚĆ! I też taką dro­gę pro­po­nu­je On dla wszyst­kich nauczy­cie­li i wycho­waw­ców. Kochać uczniów i wycho­wy­wać do Miłości.

Cechy Jezu­so­wej Miłości:

-Widzieć Jezu­sa

-Kochać wszyst­kich

-Kochać pierw­szym

-Kochać do końca

(Roz­wi­nąć i dać doświad­cze­nie widzieć Jezu­sa i kochać w uczniach) Amen.

05.04.2001 Luba­czów Ks. Bogu­sław Wit­kow­ski CPPS

Biblio­gra­fia

1. Kodeks Ety­ki Nauczy­ciel­skiej, Pol­skie Towa­rzy­stwo Nauczy­cie­li, Ząb­ki 1997 (Z przed­mo­wy. Przy opra­co­wa­niu Kodek­su korzy­sta­no z „Powin­no­ści nauczy­cie­la ” G. Pira­mo­wi­cza, „Dia­lo­gów Peda­go­gium” O. B. Krysz­kie­wi­cza, „O duszy nauczy­ciel­stwa”  J. W. Dawi­da, homi­lii do nauczy­cie­li i wycho­waw­ców wygło­szo­nych przez Pry­ma­sa Pol­ski kar­dy­na­ła Ste­fa­na Wyszyń­skie­go, listów i ency­klik papie­ży Pawia VI i Jana Pawia II, Powszech­nej Dekla­ra­cji Praw Czło­wie­ka i Oby­wa­te­la ONZ ‚oraz lite­ra­tu­ry nauko­wej poświę­co­nej ety­ce zawodowej”.

W przed­mo­wie do III wyda­nia czy­ta­my: „Rado­snym wyda­rze­niem w histo­rii Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Nauczy­cie­li jest apro­ba­ta Kodek­su przez Ojca Świę­te­go Jana Pawia II wyra­żo­na na piśmie 1 czerw­ca 1996 r”. Kodeks Ety­ki Nauczy­ciel­skiej (…) s.6-7)

2. Doku­men­ty Sobo­ro­we, Dekla­ra­cja o Wycho­wa­niu chrześcijańskim

3. II Pol­ski Synod Ple­nar­ny , Tek­sty Robo­cze, Pal­lot­mum, Poznań-War­sza­wa 1991
4. Wycho­wa­nie Kato­lic­kie w szko­le i w domu, w: Mitek ‚Wro­cław 1996
5. Jezus Chry­stus wczo­raj, dziś i na wie­ki, Prze­mó­wie­nia z Piel­grzym­ki Apo­stol­skiej Ojca Świę­te­go do Pol­ski w 1997 roku, KAI, Ząb­ki 1997

6.Jan Paweł II Naucza­nie Papie­skie 11,1 1979, Pal­lo­ti­num-Poznań 1990

7.Jan Paweł II ‚Adhor­ta­cja Apo­stol­ska - Fami­lia­ris con­sor­tio- O zada­niach rodzi­ny Chrze­ści­jań­skiej w świe­cie współ­cze­snym, Rzym 1991,n.36-40.