Zdrowy Patriotyzm. Małe refleksje…
Czym jest korzeń dla drzewa tym jest zdrowy patriotyzm dla narodu. Bez korzenia drzewo nie istnieje, podobnie bez swojej kultury, historii, języka, religii nie istnieje naród i państwo. (x.bw)
--------------------------------------------------------------------------------------------
Drogi internauto może pytasz po co ten artykuł? po co pisać o sumieniu? O. A. Schulz powiedział podczas swojej konferencji, której fragmenty podaję niżej, że kto postępuje według sumienia jest mocny, bo Bóg przebywa w nim, w takim sumieniu, które jest sanktuarium(…). Sumienie zaprasza nas do odkrywania dobra i analizy zła, to dobro zmienia świat.
21.11.2015 r. Konf. O. Adam Schulz O formacji Sumienia
(Fragmenty)notatki wg. Ks. Bogusław Witkowski cpps
I. Błędne definicje Sumienia.
- Sumienie nie stwarza norm moralnych, ale odtwarza je. One są dane przez Boga. Głosem sumienia nie jest to co ja sobie wymyślę.
- Mylenie głosu sumienia z własnymi przekonaniami, prywatnym zdaniem.
- Mylenie głosu sumienia z uczuciami i odczuciami. Nie jest sumienie wtedy sadem rozumu.
- Sumienie myli się często z relatywizmem wartości moralnych.
(…)
Co powiedział św. Ignacy Loyola do swoich współbraci:
„Kiedy jesteśmy chorzy z wszystkich modlitw możemy się zwolnić, ale nigdy z rachunku sumienia”
V. Rachunek Sumienia jest po to, aby się spotkać z Miłosierdziem Bożym, a nie z beznadzieją swoich wyrzutów sumienia. Jaka jest różnica pomiędzy żalem za grzechy (skruchą), a wyrzutami sumienia?
Żal za grzechy (skrucha), skupia się na Bogu i na Jego Miłosierdziu, a nie na sobie i swoich wyrzutach. Św. Piotr wyznaje winę i ma postawę skruchy. Staje przed Bogiem. Judasz nie ma nadziei.
---------------------------------
Świadectwo Joanny Toczko. Rachunek Sumienia -czy da się go pokochać ?
W Ćwiczeniach duchownych nr 43 św. Ignacy Loyola podaje, czym jest rachunek sumienia? Wyróżnia następujące części rachunku sumienia:
- Podziękowanie Bogu za otrzymane dobrodziejstwa, za każde dobro otrzymane w dzisiejszym dniu, za to ze przez nas działał dziś. Nie poniżać siebie.
- Prośba o łaskę poznania grzechów i porzucenia ich. Chodzi o to by poznać czym jest grzech, ale i czym jest Boże Miłosierdzie? Przyjąć własną grzeszność. Nauczyć się żyć z własną grzesznością.
- Część szczegółowa Rachunku Sumienia. Zdaj sprawę chwila po chwili z: swoich myśli, słów, i czynów.
- Proszenie Pana o przebaczenie win. Uzdrawiający żal za grzechy to nie jest terapia, czy technika. To jest czysta Łaska od Boga.
- Postanowienie poprawy z pomocą Łaski Boga. Zadośćuczynienie złu. Chodzi o czyn nawrócenia. Przeprosić, zadośćuczynić i rozpocząć na nowo.
Ks. Bogusław Witkowski cpps
Formacja sumienia
Wstęp:
Sumienie= gr. Syneidesis . Nazwa użyta po raz pierwszy w Mdr. 17.10 : „ tchórzliwa bowiem jest nieprawość3, gdy sama się potępia i zawsze przymnaża3 trudności, dręczona sumieniem”
Na początku listopada 2015 roku Minister Zdrowia ustępującego Rządu podpisał finansowanie ze środków państwowych procedury sztucznego zapłodnienia in-vitro, powołując się na swoje sumienie. („Moje sumienie lekarskie i moja wiedza, upewniły mnie w tym stanowisku” – mówił minister zdrowia Marian Zembala)[1]. Zastanawia mnie tu jedna rzecz, jak to możliwe? Jak to możliwe podjąć taka decyzję jako człowiek wierzący? Jako Katolik? Jak to się ma do tego o czym piszę niżej, a mianowicie o formacji sumienia. Nie wystarczy powiedzieć że postąpiłem zgodnie z własnym sumieniem. Ale pytanie powinno iść głębiej, jakim sumieniem? Poniżej podaję rodzaje sumienia( wypaczone, prawidłowe). Jest taka niesamowita pokusa, aby nie formować sumienia, aby nie odnosić do żadnych wartości większych, a przede wszystkim do Ewangelii i nauki Kościoła, aby to był głos tylko prywatny, bądź pewnej grupy myślącej podobnie. Niektórzy świadomie nie chcą formować własnego sumienia ponieważ nie chcę mieć kłopotów moralnych. Sumienie, które nie jest formowane mija się z prawdą, i odczłowiecza siebie, innych i świat. Jako osoby ludzkie stajemy się mniej ludźmi. Warto zapytać , czy wtedy będziemy bardziej szczęśliwi?
Dlatego konieczne jest formowanie sumienia, czyli nieustanne sprawdzanie zgodności z obiektywnymi wartościami, tzn, takimi które pochodzą od Chrystusa i Jego Ewangelii. Jeśli tego nie ma, mijamy się z prawdą, która nie jest tylko ludzkim filozoficznym poglądem, ale prawdą z góry, pochodzącą od Boga. Jeśli widzimy, że nasze sumienie w swojej ocenie odbiega od norm ogólnych, czy oficjalnej nauki Kościoła to możemy po pierwsze upierać się na swoim i mówić nawet, że postępujemy zgodnie z własnym sumieniem. Możemy też z pokorą uznać, że moje sumienie jest w rozwoju i potrzebuje jeszcze formacji, swego rodzaju „kalibrowania”, dojrzewania i wtedy z pokorą przyjąć obiektywną prawdę, z którą może ja w tym momencie się nie zgadzam, ale która jest „większa” ode mnie, w sensie przerasta mnie. Myślę, że tego zabrakło w tej decyzji Pana Ministra, uznania prawdy, tzn. postawy pokory przed autorytetem jakim jest Kościół i tego, że sumienie powinno być formowane nieustannie wg oficjalnej nauki Kościoła, wg Katechizmu Kościoła Katolickiego, a nie tylko wg tego co dobre, utylitarne w pojęciu rozumu ludzkiego.
I. Funkcje Sumienia:
- Rozróżniać dobro od zła
2.Reguła postępowania (zobowiązanie do działania w określonym kierunku). Podaję cytaty z dokumentów Soboru Watykańskiego II i Katechizmu Kościoła Katolickiego o sumieniu:
3.KDK 16: „(Godność sumienia). W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada, lecz któremu winien być posłuszny i którego głos wzywający go zawsze tam, gdzie potrzeba, do miłowania i czynienia dobra a unikania zła, rozbrzmiewa w sercu nakazem: czyń to, tamtego unikaj. Człowiek bowiem ma w swym sercu wypisane przez Boga prawo, wobec którego posłuszeństwo stanowi o jego godności i według którego będzie sądzony. Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa. Przez sumienie dziwnym sposobem staje się wiadome to prawo, które wypełnia się miłowaniem Boga i bliźniego. Przez wierność sumienia chrześcijanie łączą się z resztą ludzi w poszukiwaniu prawdy i rozwiązywaniu w prawdzie tylu problemów moralnych, które narzucają się tak w życiu jednostek, jak i we współżyciu społecznym. Im bardziej więc bierze górę prawe sumienie, tym więcej osoby i grupy ludzkie unikają ślepej samowoli i starają się dostosowywać do obiektywnych norm moralności. Często jednak zdarza się, że sumienie błądzi na skutek niepokonalnej niewiedzy, ale nie traci przez to swojej godności. Nie można jednak tego powiedzieć w wypadku, gdy człowiek niewiele dba o poszukiwanie prawdy i dobra, a sumienie z nawyku do grzechu powoli ulega niemal zaślepieniu”.
KKK 1776: „W głębi sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada, lecz któremu winien być posłuszny i którego głos wzywający go zawsze tam, gdzie potrzeba, do miłowania i czynienia dobra a unikania zła, rozbrzmiewa w sercu nakazem… Człowiek bowiem ma w swym sercu wypisane przez Boga prawo… Sumienie jest najtajniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa” 48 .
KKK 1777: „ Sumienie moralne 49 obecne we wnętrzu osoby nakazuje jej w odpowiedniej chwili pełnić dobro, a unikać zła. Osądza ono również konkretne wybory, aprobując te, które są dobre, i potępiając te, które są złe 50 . Świadczy ono o autorytecie prawdy odnoszącej się do najwyższego Dobra, do którego osoba ludzka czuje się przyciągana i którego nakazy przyjmuje. Człowiek roztropny słuchając sumienia moralnego, może usłyszeć Boga, który mówi”.
- d. Jan Paweł II: 1. Sumienie to wewnętrzny przewodnik, sędzia naszych czynów[2]
- e. Można powiedzieć, że Bóg chce kierować naszym działaniem poprzez sumienie.
II. Istota Sumienia:
- a. To prawidłowo odczytana Wola Boża
- b. W S[3]. dokonuje się konfrontacja subiektywnego wyboru człowieka z obiektywnym prawem Bożym,
Dlatego S. określamy jako sąd rozumu, przez który osoba ludzka rozpoznaje jakość moralną konkretnego czynu (KKK 1776).
III. Normatywność Sumienia:
- a. S. samo musi być normowane, kontrolowane z Prawem Bożym( Słowem Bożym), aby uniknąć błędów w rozsądzaniu.
- b. Można przyrównać swoje S. do innego człowieka lub społeczności (wszyscy tak robią)-à sytuacjoizm etyczny (ocena wg opinii społecznej).
- c. Człowiek dojrzały kieruje się zasadami, prawdy, dobra sprawiedliwości, Miłosci i jest daleki od opinii społecznej(innych).
IV. Potrzeba kontrolowania Sumienia.
- S. często błądzi i nie jest nieomylne
- Bóg z powodu grzechu pierworodnego objawił nam swoje Prawo i dał je jako pomoc dla S.
- Mimo możliwości błędu S. jest dyrektywą (wskazówką) wiążącą i ważną w danej sytuacji. Jeśli nie ma możliwości radzenia się, aby dojść do pewności S. Lepiej jest działać niż nie.
- S. może pozostać w ignorancji lub wydawać błędne sądy. Taka ignorancja i takie błędy nie zawsze są wolne od winy (KKK 1801).
V. Rodzaje Sumienia:
A. Sumienia wypaczone:
1.S. nieczułe (niewrażliwe). Występuje u:
a. Psychicznie chorych
b. Mających niedowład umysłu (bez zdolności rozumu)
c. Z brakiem zaangażowania emocjonalnego.
S. to powstaje na skutek pewnych działań ciągle powtarzanych( przyzwyczajenie). Działania te to także grzechy. W takim S. wprowadzone są inne kategorie ocen. Zamiast dobro, zło mogą być: korzyść, wygoda, hedonizm, utylitaryzm.
2. S. szerokie.
Umniejsza zło, przy swojej ocenie nie docenia zła. Nie czuje obecności zła. Np. Nikogo nie zabiłem, okradłem, zdradziłem (…).
3. S. faryzejskie. Widzi sprawy drugorzędne, a pomija ważne.
4. S. skrupulatne. Ogólnie mówiąc dotyczy pewnych rodzajów czynności, a nie całości działania.
a. chorobliwie – Jest tu wzmożona wrażliwość na zło moralne.
b. obsesyjnie – Występuje tutaj lęk przed grzechem obsesyjny (myśl prześladująca kogoś uporczywie)
c. przesadne – Charakteryzuje się badaniem przesadnym, ciągłym powracaniem myślami do tego samego przedmiotu.
5. S. powikłane – wewnętrznie poplątane i nie zdolne wyzwolić się z przeznaczonego zła w sobie. Widzi wszędzie zło i zachodzi w nim konflikt w sytuacjach wyboru.
W tych wszystkich przypadkach sumień wypaczonych potrzeba odwołania się do kogoś z zewnątrz, by wybrać prawidłowo!
B. Sumienie prawidłowe.
To takie, które umie znaleźć granicę pomiędzy przewrażliwieniem, a nieczułością.
Jest ono – delikatne, czułe, wrażliwe
działa - szybko, trafnie, pewnie.
VI. Formacja sumienia.
- 1. S. nie jest wrodzoną funkcją człowieka i dlatego wymaga formacji. Czł. Posiada ogólna dyspozycję (syndereza), czyń dobro, zła unikaj, ale ta dyspozycja musi się rozwinąć i sprecyzować.
- Formacja to odziaływanie na rozum i wolę właściwymi normami, wartościami (Przykazania Boże, Dobro, Prawda Piękno)
- Widzimy dlaczego jest ona konieczna.
- Brak rzetelnej informacji, odziaływanie negatywne(manipulacyjne)np. przez mass-media opóźnia dojrzewanie osobowe(formację sumienia).
- Formacja to zadanie rodziców, szkoły i duszpasterza.
VII. Formacja S. na płaszczyźnie ludzkiej[4]
- Anomia: (Od urodzenia, lata dzieciństwa). Rozróżnianie dobra od zła jest hedonistyczne. To jest dobre co jest przyjemne.
- Heteronomia: (Do 11 lat).
1. Rodzina i osoby mające autorytet kształtują ten etap życia.
2.System aprobaty i dezaprobaty, system nagród i kar
3. Wytwarzają się w dziecku pożądane nawyki, druga natura
4.Niektórzy zarzucają, że jest to tresura, może tak być, gdy w wychowaniu zabraknie miłości i autorytetu. Autorytet i miłość sprawiają, że dziecko wykonuje polecenie z radością choć nawet jest ono niezbyt przyjemne.
c. Autonomia: (Wiek 11-12 lat).
1. Sumienie na tym etapie zaczynają kształtować własne doświadczenia.
2. Doświadczenia zdobyte np. w przebywaniu z rówieśnikami (klasa). Są tu wymagania postępowania ze wzgl. na chęć należenia do grupy rówieśniczej.
3.Doświadczenia zdobyte z lektury, filmu, Internetu, TV.
4. Gry i zabawy. Element formacyjny to moment podporzadkowania się regułom gry. Rezygnacja z osobistego zdania na rzecz grupy.
5. Osobisty rozwój inteligencji dziecka (zdobyta wiedza ogólna, przez myślenie, dostrzeganie wewnętrznych racji postępowania).
VIII. Formacja religijna Sumienia (wg KKK 1783-1785).
1.To zadanie wychowywania S. przez całe życie (KKK 1784)
2. To pozwolenie oddziaływania Boga(Ducha św.) na mnie.
3. To przyjęcie przez wiarę i modlitwę Słowa Bożego i stosowanie Go w praktyce (KKK 1785)
4. To umiejętność przyjęcia Krzyża Pana( Krzyż Pana elementem formacji- chodzi o badanie naszego S. wpatrując się w Krzyż Chr. KKK 1785).
5. To otwartość na Dary Ducha św. Otrzymaliśmy Ducha św. we chrzcie św. (KKK 1785).
6.To świadectwo, bądź rady innych ludzi wierzących (KKK 1785).
7. To pewne nauczanie Kościoła (1785). Chodzi o życie sakramentalne(Sakrament Pokuty, Eucharystii, Kierownictwo duchowe).
W fazie religijnej S. powinno być tak uformowane, by było pewne; by rozpoznać jaka jest Wola Boża, co jest dobre, co Bogu przyjemne i co doskonałe(Por. Rz 12,2)[5].
Zakończenie:
Refleksja Ojca św. św. Jana Pawła II. O Sumieniu jakie skierował 22.05.1995 r. w Skoczowie.
- Polska potrzebuje ładu moralnego, czyli fundamentu życia człowieka i każdego społeczeństwa. Polska potrzebuje ludzi sumienia[6].
- Być człowiekiem Sumienia tzn. zawsze słuchać głosu S. i go nie zagłuszać choć jest trudny i wymagający[7].
- Być człowiekiem sumienia, aż po męczeństwo (św. Jan Sankander był torturowany, męczennik tajemnicy spowiedzi).
- Przestroga dla Polaków, aby czuwać nad sumieniami, aby nie uległy demoralizacji i moralnej przewrotności. Odkrywajcie wskazania moralne Ewangelii. Umiejcie wybierać pamietając o Chrystusowej przestrodze: „ cóż za korzyść stanowi dla człowieka zyskac cały świat, a swoją duszę stracić? Bo cóz może dać człowiek w zamian za swoja duszę” (Mk 8,36-37)[8]
- Zachęta:
Bracia i Siostry!
Czas próby polskich sumień trwa!
Musicie być mocni w wierze!
Dzisiaj, kiedy zmagacie się o przyszły kształt życia społecznego i państwowego, pamiętajcie, iż zależy on przede wszystkim od tego, jaki będzie człowiek - jakie będzie jego sumienie. Dlatego wołamy:
„Przybądź, Duchu Święty (…).
Przyjdź, Światłości sumień! (…)
Obmyj, co nieświęte,
oschłym wlej zachętę.
Rozgrzej serca twarde,
prowadź zabłąkane (…)”.
Przyjdź, Światłości sumień!
AMDG !
(1) Zob. Minister Zdrowia przedłużył finansowanie in vitro do 2019 roku. ” To jest mój moralny obowiązek”, http://www.polskieradio.pl(07.11.2015); Minister zdrowia przedłuża program in vitro, http://www.radiomaryja.pl(07.11.2015).
[2] Jan Paweł II, Polska potrzebuje dzisiaj ludzi sumienia, Skoczów, 22 maja 1995. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/skoczowh_22051995.html(6.11.2015), s.3.
[3] S= sumienie
[4] Wg ks. Antoniego Justa(1932-2015) Teolog, wykładowca w Archidiecezjalnym Seminarium Duchownym w Łodzi.
[5] Jan Paweł II, Polska potrzebuje dzisiaj ludzi sumienia, Skoczów, 22 maja 1995. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/skoczowh_22051995.html(6.11.2015), s.3.
[6] Por. tamże.
[7] Por. tamże.
[8] Tamże.